Gernikako
bonbardaketa bizi ostean, Mirentxuk 5 urte besterik ez zituen, bere anaiarekin
batera, Bilboko portutik abiatu zen itsasontzia hartu zuen egunean. Helmuga
jakinik ez zuen itsasontzia.
Mirentxuk 1937.urteko maiatzean
hartu zuen itsasontzia. Bere nebarekin egin zuen bidaiaren zati handi bat, eta
azkenik, Belgikara iristean, haien bideak
banatu ziren. Nork bere familia berriarekin batera egin zuen bizitzaren
bidea.
Mirentxu
zorte oneko neskatoa izan zela esaten dute ingurukoek, Joseph izeneko idazle iraultzaile
batek ireki zizkiolako bere etxeko eta bihotzeko ateak. Urte gogorrak izan ziren neskatoarentzat,
familia, hizkuntza, herrialde eta ohitura berrietara ohitu beharra izan zuen.
Joseph-ek gaztelania ondo mintzatzen zuen eta hau izan zen bere irakasle
nagusia frantsesa zein beste hainbat hizkuntza ikasteko orduan. Idazlea, bere
gurasoekin batera bizi zen, eta neskatoa txikia izan arren, egunero aritzen zen
bere aitona-amon berriei haien lanetan laguntzen. Familiako kide guztiek ahalegin
handiak egin zituen Mirentxu etxean bezala sentiarazteko.
Urte
horietan, munduan nagusitzen ziren nazismoak zein faxismoak geroz eta indar
handiagoa hartu zuten. Belgikan urte gogorrak bizi zituzten: auzoko judutar
familia ugari kontzentrazio esparruetara eraman zituzten. Auzoan bizi zirenek
honen kontrako etengabeko borrokan aritu ziren arren, familia bakar bat egon
zen nazisten atzaparretatik salbu.
Joseph
erresistentziaren kide zen, faxismoaren kontrako militante ezaguna.
Judutarrekin batera, erresistentziaren partaideak ere kontzentrazio esparruetan
giltzapetu zituzten.
Egoeraren
aurrean, Mirentxu Gernikara bueltatu zen. Bertara iritsi bezain pronto, familia
biologikoa bilatzeari ekin zion. Hurrengo egunak etengabeko borrokan eman
zituen arren, ez zuen bere familiaren
arrastorik aurkitu. Azkenean, amore eman eta bere bizitzako bide propioa
eraikitzeari ekin zion. Bitartean, Joseph kontzentrazio esparru batean sartu
zuten.
Denborak
aurrera egin ahala, Josephen osasuna okertuz joan zen, kontzentrazio
esparruetan bizirauteko borroka geroz eta gogorragoa eta astunagoa baitzen.
Bestalde, Mirentxu, Miren izatera heldu zen. Noizean behin gutunak idazten
zizkien Josephen gurasoei, eta hauek, sentimenduz beteriko hitzen gutunak idazten
zizkioten Mirentxuri. Baina gutun horiek ez ziren inoiz Gernikako postontzi
marroi hartara iritsi.
Nazismoaren
indarra are handiagoa zen munduan. Kontzentrazio esparru berriak eraikiarazten
zizkieten bertako presoei zein nazismoaren biktimei. Hildakoen kopuruak gora
egiten zuen etengabe. Eta horrekin batera, Joseph-en gurasoen urduritasuna are
handiago zen, baita haiek alabatzat zuen Mirentxuren urduritasuna ere.
Urteak
aurrera egin ahala, aurreko urteetako gatazka geldiaraziko zuen unea iritsi
zen: Hitlerren heriotza. Honekin batera, hurrengo bizpahiru urteetan
kontzentrazio esparruak uzten hasi ziren eta egunero, milaka eta milaka judutar
eta nazien biktima heltzen ziren Belgika zein beste hainbat herrialdeetako
portuetara. Joseph-en gurasoak egunero gerturatzen ziren portura, baina inoiz
ez zuten haien semea berriz ikusi.
Mirentxuk
egunero idazten zizkieten eskutitzak Belgikako aitona-amonei, ea portuan
Joseph-en irudia ikusi ote zuten galdetzen. Hainbat eta hainbat itsasontzi
iritsi ostean, guztiok gorrotatzen zuten unea iritsi zen: hildakoen zerrendaren
irakurketa. Joseph-en gurasoak ere gerturatu ziren bertara. Bikoteak hatzak
gurutzatu eta bata besteari besarkatuz, haien semearen izena ez entzutea deseatzen
zuten. Azkenean, entzun zuten,” Joseph Condar”. Negar malkoak zapi zuri batekin
lehortu ostean, etxera abiatu ziren biak. Luma hartu eta paper zuri batean
zoritxarraren berri idatzi zuten, Mirentxuk honen berri izateko.
Mirentxuk
albistea irakurtzean, bihotzean sekulako mina nabaritu zuen. Gernikara itzuli
zenean ez baitzuen bere familiako kiderik aurkitu, bere neba bizirik zegoela
esan zioten arren, inoiz ez zuen Gernikan ikusi. Beraz, Joseph eta haren
gurasoak ziren bere familia bakarra. Egun batzuen buruan, azken aldiz egin zuen
maleta itsasontzia hartu eta Belgikara joateko.