Haurrak erbestera: Mirentxu eta aita Joseph

Gernikako bonbardaketa bizi ostean, Mirentxuk 5 urte besterik ez zituen, bere anaiarekin batera, Bilboko portutik abiatu zen itsasontzia hartu zuen egunean. Helmuga jakinik ez zuen itsasontzia.

            Mirentxuk 1937.urteko maiatzean hartu zuen itsasontzia. Bere nebarekin egin zuen bidaiaren zati handi bat, eta azkenik, Belgikara iristean, haien bideak  banatu ziren. Nork bere familia berriarekin batera egin zuen bizitzaren bidea.

Mirentxu zorte oneko neskatoa izan zela esaten dute ingurukoek, Joseph izeneko idazle iraultzaile batek ireki zizkiolako bere etxeko eta bihotzeko ateak.  Urte gogorrak izan ziren neskatoarentzat, familia, hizkuntza, herrialde eta ohitura berrietara ohitu beharra izan zuen. Joseph-ek gaztelania ondo mintzatzen zuen eta hau izan zen bere irakasle nagusia frantsesa zein beste hainbat hizkuntza ikasteko orduan. Idazlea, bere gurasoekin batera bizi zen, eta neskatoa txikia izan arren, egunero aritzen zen bere aitona-amon berriei haien lanetan laguntzen. Familiako kide guztiek ahalegin handiak egin zituen Mirentxu etxean bezala sentiarazteko.

Urte horietan, munduan nagusitzen ziren nazismoak zein faxismoak geroz eta indar handiagoa hartu zuten. Belgikan urte gogorrak bizi zituzten: auzoko judutar familia ugari kontzentrazio esparruetara eraman zituzten. Auzoan bizi zirenek honen kontrako etengabeko borrokan aritu ziren arren, familia bakar bat egon zen nazisten atzaparretatik salbu.

Joseph erresistentziaren kide zen, faxismoaren kontrako militante ezaguna. Judutarrekin batera, erresistentziaren partaideak ere kontzentrazio esparruetan giltzapetu zituzten.

Egoeraren aurrean, Mirentxu Gernikara bueltatu zen. Bertara iritsi bezain pronto, familia biologikoa bilatzeari ekin zion. Hurrengo egunak etengabeko borrokan eman zituen arren,  ez zuen bere familiaren arrastorik aurkitu. Azkenean, amore eman eta bere bizitzako bide propioa eraikitzeari ekin zion. Bitartean, Joseph kontzentrazio esparru batean sartu zuten.

Denborak aurrera egin ahala, Josephen osasuna okertuz joan zen, kontzentrazio esparruetan bizirauteko borroka geroz eta gogorragoa eta astunagoa baitzen. Bestalde, Mirentxu, Miren izatera heldu zen. Noizean behin gutunak idazten zizkien Josephen gurasoei, eta hauek, sentimenduz beteriko hitzen gutunak idazten zizkioten Mirentxuri. Baina gutun horiek ez ziren inoiz Gernikako postontzi marroi hartara iritsi.

Nazismoaren indarra are handiagoa zen munduan. Kontzentrazio esparru berriak eraikiarazten zizkieten bertako presoei zein nazismoaren biktimei. Hildakoen kopuruak gora egiten zuen etengabe. Eta horrekin batera, Joseph-en gurasoen urduritasuna are handiago zen, baita haiek alabatzat zuen Mirentxuren urduritasuna ere.

Urteak aurrera egin ahala, aurreko urteetako gatazka geldiaraziko zuen unea iritsi zen: Hitlerren heriotza. Honekin batera, hurrengo bizpahiru urteetan kontzentrazio esparruak uzten hasi ziren eta egunero, milaka eta milaka judutar eta nazien biktima heltzen ziren Belgika zein beste hainbat herrialdeetako portuetara. Joseph-en gurasoak egunero gerturatzen ziren portura, baina inoiz ez zuten haien semea berriz ikusi.

Mirentxuk egunero idazten zizkieten eskutitzak Belgikako aitona-amonei, ea portuan Joseph-en irudia ikusi ote zuten galdetzen. Hainbat eta hainbat itsasontzi iritsi ostean, guztiok gorrotatzen zuten unea iritsi zen: hildakoen zerrendaren irakurketa. Joseph-en gurasoak ere gerturatu ziren bertara. Bikoteak hatzak gurutzatu eta bata besteari besarkatuz, haien semearen izena ez entzutea deseatzen zuten. Azkenean, entzun zuten,” Joseph Condar”. Negar malkoak zapi zuri batekin lehortu ostean, etxera abiatu ziren biak. Luma hartu eta paper zuri batean zoritxarraren berri idatzi zuten, Mirentxuk honen berri izateko.

Mirentxuk albistea irakurtzean, bihotzean sekulako mina nabaritu zuen. Gernikara itzuli zenean ez baitzuen bere familiako kiderik aurkitu, bere neba bizirik zegoela esan zioten arren, inoiz ez zuen Gernikan ikusi. Beraz, Joseph eta haren gurasoak ziren bere familia bakarra. Egun batzuen buruan, azken aldiz egin zuen maleta itsasontzia hartu eta Belgikara joateko.